Marija hoe voel jij je?

"Ik ben de laatste tijd best onrustig. Na een meer dan fijne vakantie in Scandinavië, waar ik volledig los kwam van al het nieuws, schrik ik best wel de laatste weken. Waar ik eerst verdwaalde in de prachtigste bergen (wel met Maps bij de hand, uiteraard) en vooral veel gelukkige momenten beleefde met mijn gezin, maak ik me nu best zorgen. Er sluimert onrust om ons heen.

Waarom? Er staat maatschappelijk van alles te veranderen. En die veranderingen hebben mega-impact. Op ons allemaal. We verkrampen. Voelen ons machteloos. Zijn vooral veel naar elkaar aan het kijken, hopende op dat magische Eureka-moment - alsof iemand dé oplossing heeft. Miljoenen huishoudens komen in de problemen dit najaar. En de oplossing hebben we nu niet. Ik word er serieus onrustig van."

Hoe ga je om met die onrust?

"Ik prijs mezelf gelukkig met wat ik heb op dit moment. In 2020 ben ik met mijn gezin verhuisd van een niet-geïsoleerde tussenwoning in de Noordoostpolder naar een nieuwbouwwijk met state-of-the-art voorzieningen. We genereren meer energie dan we verbruiken. En daarmee zijn wij een paar van the lucky few die geen directe last van deze energiecrisis hebben. Ik besef hoeveel geluk ik heb, en het verscheurt me tegelijkertijd. Want zoals vele anderen machteloos naar hun energierekening staren, groeide ik zelf ook op in een vergelijkbare situatie.

Hoe bedoel je dat, Marija?

"Ik groeide op in een huishouden wat bestond uit een alleenstaande moeder en mezelf. Mijn moeder was arbeidsmigrant. Ze werkte fulltime om het huishouden rond te krijgen. Als ik daar naar terug kijk? Dan heb ik een hele gezellige jeugd gehad in een volksbuurt in Gouda. Een buurt waarin we zorgden voor elkaar. Maar in de statistieken behoorde ik tot de zorgkinderen. Mijn moeder heeft jarenlang onder de armoedegrens geleefd.

Als ik kijk naar de wereld van nu zie ik veel schaarste. We komen huizen tekort en asielzoekers slapen vóór ter Apel. Wie heeft er dan voorrang? Energiemaatschappijen maken grote winsten en veel huishoudens komen gruwelijk in de problemen. Nu al. We hebben een stikstofcrisis en de rekening daarvan lijkt bij de boeren te komen te liggen. Hoe dat voelt? Ik snap wel dat mensen boos worden.

Een quick fix? Die is er niet. We kijken allemaal naar Den Haag voor dé oplossing. En tegelijkertijd verstarren we in alle hardheid en voelen we van alles. En die emoties gaan we niet aan. Volgens mij moeten wij dit anders aanpakken. Ik zie nog té vaak de schuldvraag op tafel komen. We onderschatten juist in deze tijd de factor geluk. Te veel mensen komen in de problemen zonder dat ze daar zelf 'schuld' aan hebben. Slachtoffers van de toeslagenaffaire, en nu huishoudens met een variabel contract in een slecht geïsoleerde woning."

Waar geloof jij in?

"Ik geloof in een samenleving waarin we voor elkaar zorgen, er voor elkaar zijn, en kijken naar hoe we wat we wel hebben slimmer kunnen verdelen. Natuurlijk is winst geen vies woord. En toch: we moeten een manier vinden waarop we samen verder kunnen. En waarbij we het oneens mogen zijn. Tegelijkertijd denk ik dat de systemen waarin we werken niet helpen.

Ik denk dat het tijd is voor de maatschappelijke discussie. De maakbaarheid van de samenleving is op. We hebben te dealen met schaarste. En het is niet hard werken wat je red. Vaak wel een portie geluk, de mensen om je heen, of die ene beroepskracht die de tijd voor je neemt. Of dat nu een corporatiemedewerker, de schooljuf, de huisarts of de bankmedewerker is."

Wat betekent dat voor jou?

"Ik heb er mijn beroep van gemaakt om organisaties en teams te begeleiden bij wat er verandert in de wereld, het effect daarvan en hoe je daarop reageert. Jij en ik veranderen de gasrekening van een miljoen Nederlanders niet. En toch kan iedereen wel iets bijdragen. Zo word ik dolgelukkig van een sociaal wijkteam die mij belt - omdat ze met een middagsessie samen tot inzicht komen in wat wel kan. Samen zoeken naar wat wél kan.

En dat is, naar mijn idee, het allerbelangrijkste: dat we er voor elkaar zijn en naar elkaar luisteren. Begrip hebben. Dat is 80% van oplossing. Daarnaast ben ik trots op ons team dat veel andere teams begeleidt bij agressietrainingen. Want juist deze frustrerende periode heeft weer een negatieve impact in de klantcontacten die veel collega's in de dienstverlening ervaren.

De Opvallersmethodiek

"Met Opstaan & Opvallen hebben we de Opvallersmethodiek ontwikkeld. Om medewerkers op te leiden, te begeleiden en te coachen. Zodat ze zelfstandig beslissingen kunnen nemen wanneer het systeem hen niet helpt. Zodat ze zelf de regie pakken én leren luisteren naar hun emotie. Zoals de woningcorporatiemedewerker die in staat is om te zoeken naar maatwerk bij woningtoewijzing, terwijl het de zoveelste keer dat ze een schrijnend verhaal hoort vandaag. Of die consulent schuldhulpverlening, die bij het zoveelste huishouden met ongeopende enveloppen gewoon gaat zitten. En aandachtig luistert naar het verhaal achter de mens.

Begrijp me niet verkeerd. Processen zijn nodig. Waardevol. Effectief. Maar tegelijkertijd hebben we ruimte nodig om een ander écht te kunnen helpen. Wat me mateloos fascineert is dat we te weinig aandacht besteden aan de medewerkers die dagelijks in de frontlinie hulp bieden. Of je nu werkt bij een apotheek, in een ziekenhuis, een verzekeraar of de deurwaarder. Je krijgt dagelijks de maatschappelijke onrust over de vloer. Met de Opvallersmethodiek begeleiden we organisaties om vooral oog te hebben voor medewerkers en dat wat zij nodig hebben - om te functioneren op de plaatsen waar je impact maakt met je klant."

Van machteloos naar kwetsbaar

"Dit voelt kwetsbaar. Want voor het eerst deel ik mijn eigen verleden en mijn denkbeelden zo open en online. Misschien zit hier wel mijn transformatie én die van O&O. In die openheid.

En dat is wat ik hoop voor de toekomst. Dat we vooral empatisch bij elkaar aansluiten. Durven verschillend te denken en het respect en de rust hebben om elkaar te horen. Die verschillen naast elkaar te laten bestaat. Dat is waarvoor ik me keihard wil inspannen in het leven."