Je kent het wel: die slimme bureaus met hun modellen en trajecten die zogenaamd levensveranderend moeten zijn. Daar heb ik een mening over. Ik werk al 30 jaar, waarvan de laatste 15 in deze organisatie. Ik heb mezelf omhoog gewerkt vanaf de werkvloer en zit nu in het middenmanagement. Manager word ik niet, want dat is niks voor mij.

Toen ze bij ons aankondigden dat alle teamleiders (we zijn er twintig in totaal) bewuster moesten worden van hun eigen gedrag rondom sociale veiligheid intern, voelde ik meteen mijn haren overeind staan. Weer dat softe gedoe dat ons alleen maar afleidt van het echte werk bij onze cliënten. En dus zat ik daar, in de eerste sessie. Met flinke tegenzin.

We moeten gewoon kunnen zeggen waar het op staat

We moeten gewoon recht voor z’n raap kunnen zijn tegen elkaar. Ik waardeer het als mensen gewoon zeggen wat ze van me vinden. Maar tegenwoordig lijkt dat een hele opgave. Het management houdt zich bezig met grote thema's en dure woorden, terwijl ons personeel overwerkt is. Het ziekteverzuim is hoog en we hebben veel interimmers rondlopen. Niemand van ons heeft dé oplossing voor de ellende die we bij onze cliënten tegenkomen. Dus de façade dat dit soort trajecten iets gaan veranderen - daar heb ik moeite mee. Moeilijke gesprekken ga ik niet uit de weg. Maar hier moeten zitten? Dát zit me dwars.

⬆️ Dat was mijn introductie op dag 1. Achteraf denk ik: “John, echt …” Maar het was precies hoe ik erbij zat.

Hard op de inhoud, zacht op de relatie

Dat kan ik! Dacht ik tenminste. Tot die eerste trainingsdag. Toen ik in een rollenspel keihard geconfronteerd werd met het feit dat ik juist vaak hard op de relatie ben. In mijn hoofd had ik altijd prima gesprekken met de mensen om me heen: personeel, collega-teamleiders, managers. Voorbereiding? Nauwelijks. Ik had altijd een korte, heldere boodschap klaar. En empathie? Dat was voor mij altijd iets voor bij de thee. Natuurlijk stem ik af op mijn gesprekspartner, maar dat softe gedoe ligt me niet.

Achteraf besef ik dat ik dat leermoment met die acteur nooit had willen missen. Op het moment zelf, toen het gesprek compleet de mist inging, drong het tot me door:

💭 Dit doe ik niet goed, en dit gebeurt vaker.

Maar nee, dat ging ik op dat moment echt nog niet toegeven.

Wat me hielp was het inzicht in patronen

We hadden zes trainingsmomenten in een half jaar. Ik moet toegeven: slim getimed. De trainer had vanaf dag één mijn aandacht, maar dat betekent niet dat ik me meteen kwetsbaar opstelde in de groep. Begrijp me goed: in de afgelopen 15 jaar heb ik een hoop zien veranderen. En eerlijk is eerlijk: vaak voelde ik me machteloos, alsof we op een stuurloos schip zaten dat niemand nog kon keren.

Al dat gedoe leidt ons alleen maar af van waar het echt om draait: goed werk leveren voor onze cliënten en hun gezinnen. Dat begint z’n tol te eisen. Net als veel collega's, zet ik vaak een stapje extra. En terwijl ik mijn team van 22 man altijd zeg "zorg eerst voor jezelf" en "doe wat je gelukkig maakt" loop ik zelf ook in het middenmanagement keihard te buffelen. In de hoop anderen te ontzien. Maar zo werkt dat niet.

Het kantelpunt voor mij kwam door het emotionele intelligentie leerassessment. De eerste drie gesprekken daarover met de coach waren frustrerend. Ik snapte niet meteen alles wat uit mijn assessment kwam en voelde me dom. Maar naarmate de maanden vorderden, mijn vrouw zich ermee bemoeide ... En ik doorhad dat de trainers met volledige toewijding erin stonden – niet alleen tijdens de sessies maar ook erbuiten – begon iets te veranderen. Langzaam werd het wat zachter.

Omarm de onzekerheid

👩🏻 "Omarm de onzekerheid."

Ik hoor het haar nog zeggen. En ja, het heeft echt wat in gang gezet. Ik ben mijn 22 teamleden oprecht gaan bevragen. Direct, hard op de inhoud en zacht op de relatie, met een duidelijke boodschap: "Ik wil zien wat ik kan doen om onze sfeer te veranderen." De rauwe en eerlijke feedback die ik kreeg, sloeg in als een bom. Toen ik daarmee bij mijn coach aanklopte en inzag in welk patroon ik steeds terechtkwam, durfde ik me anders op te stellen. Zowel naar het personeel toe als richting het MT.

De problemen? Die zijn er nog steeds. Die los ik niet 'even' op. Maar ik merk wel dat ik steviger sta. Ik begin te begrijpen wat empathie écht inhoudt. Het gaat niet alleen om functioneel op één lijn komen met anderen en snel iets oplossen. Het is samen durven voelen dat dingen soms ongemakkelijk en onzeker zijn – en dat dat oké is. We hoeven er niet meteen wat mee te doen.

Hoe het nu met me gaat?

Eerlijk gezegd vind ik meer houvast in het omgaan met gevoelens van onveiligheid binnen mijn team. Ik kan nu betere nazorg bieden na moeilijke incidenten, en schakel sneller op naar het MT wanneer dat nodig is. Ik ben minder dominant, en heb voor het eerst in jaren het gevoel dat we echt samen groeien. Inmiddels heb ik de valstrik van veiligheid van mijn team afgehaald. Dat levert discomfort op.

Ik werk minder over en ben effectiever in wat ik doe. Mijn vrouw noemt het "een nieuwe, stabielere versie" van mezelf 😉. En ja, ik ben zelfs een boek aan het lezen over emotionele intelligentie. Voor het eerst in jaren heb ik weer een managementboek opgepakt.

En John: beveel je Opstaan en Opvallen aan?

Zou ik dit aanbevelen? Niet zomaar, en zeker niet aan iedereen. Deze aanpak draait om emoties in het werk en de veiligheid om alles te kunnen zeggen. Hiermee kun je echt iets veranderen binnen je organisatie. Maar ik denk dat veel Nederlandse bedrijven daar nog niet klaar voor zijn. Als ik er bij vrienden over vertel – veel van hen geven leiding of zijn ondernemer – merk ik zeker interesse. Toch hoor ik vaak: “Hier zijn wij nog niet aan toe. Die gesprekken kunnen we nu niet aan.” Dat ligt, denk ik, aan onze nuchtere houding en de afstand die we houden van emoties op de werkvloer.

Dus zou ik Opstaan & Opvallen en deze aanpak rondom veiligheid aanraden? Absoluut. Maar alleen als je echt bereid bent om in de spiegel te kijken.

En trouwens, complimenten aan ons MT: voor het eerst in jaren hebben we een vitaliteitsonderzoek uitgevoerd. En dat hebben we als teamleiders samen met onze mensen én een trainer van Opstaan & Opvallen nabesproken. We krijgen hierdoor meer waardevolle input dan met de gebruikelijke medewerkersonderzoeken. Het proces is intensiever, dat zeker. Maar mijn invloed om zaken direct aan te pakken is groter. Dat geeft weer energie. Ik heb vertrouwen in deze aanpak. En die positieve houding van mij? Dat is wel groots. Met een harde G!